Kottenboter is een stevige boterham die teruggaat tot de Bergische slijpers op de Wupper. In hun door water aangedreven werkplaatsen, bekend als "Kotten", konden de ambachtslieden geen lange pauzes nemen. Zwart brood met gerookte metworst, uien en mosterd was precies de juiste maaltijd voor de mannen die hard aan het werk waren.

Veel moeite voor het dagelijks brood

Tot het begin van de 20e eeuw waren er nog familie- en tweemansbedrijven die als onderaannemers in huisarbeid voor grote bedrijven in de hoogte van Solingen produceerden. De slijpers slijpen de geleverde klingen vaak onder grote tijdsdruk op de natte steen, omdat in totaal tot 150 verschillende bewerkingen nodig zijn om een schaarblad "made in Solingen" af te werken. Afhankelijk van het product voert een enkele slijper 30-35 stappen met de hand uit. Het beroep van zelfstandige slijper, nu snijgereedschapmaker genoemd, is bijna uitgestorven. Het beroep van de "Liewerfrauen", de vrouwen van de thuiswerkers die het ontbijt naar hun mannen brachten en goederen heen en weer vervoerden in grote rieten manden, is nog meer uitgestorven.

Ondanks het zware en gezondheidsbedreigende werk aan de slijpsteen, kon een tweemansbedrijf zich geen volledige maaltijd veroorloven. Het broodje dat tijdens de pauze klaarstond was een versterkende, snelle en goedkope maaltijd. Het typische bergbrood "Schwattbruat" (bruin brood) werd vroeger niet alleen in bakkerijen gebakken, maar ook, in zeer landelijke gebieden, lange tijd door de zelfvoorzieners in de dorps- of boerenbakkerij, die met houtlansen werd gestookt. Volkoren roggebrood heeft in het Bergische Land nog steeds een lange traditie en geniet grote populariteit bij vers gehakt, bij Mettwurst - ook wel Kottenwurst genoemd - of bijvoorbeeld bij lams- of rundvleessalami van het regionale merk "bergisch pur".

Ringtraditie op de Wupper

Om een brood of een worst te snijden heb je een uitstekend mes nodig. Volgens een documentair verslag worden in de klingenstad Solingen al sinds 1363 klingen gemaakt. In de loop der tijden vestigden zich langs de Wupper vele maalderijen en hamermolens, want de waterkracht werd gebruikt om de maalstenen, molenstenen en ijzeren hamers aan te drijven. Daarom werd de Wupper ooit "de bedrijvigste rivier van Duitsland" genoemd.

Aan de samenvloeiing van de Weinsberg aan de oevers van de Wupper is de Wipperkotten nog het laatste oorspronkelijke slijphuis van Solingen. De bewogen geschiedenis van het dubbele huisjescomplex gaat terug tot de 17e eeuw. Tot 16 maalmachines vonden hier plaats op slechts een paar vierkante meter en maalden onder grote druk de beroemde Solinger messen! Tegenwoordig zorgt een sponsorvereniging in nauwe samenwerking met het LVR Industriemuseum voor de Wipperkotten en organiseert in het voor- en najaar een slijp- en Kottenfestival.

Grinder en huisfeest

Naast slijpdemonstraties en een historische film kunnen bezoekers ook hun huishoudmessen laten slijpen terwijl ze een kijkje nemen binnen de oude muren, een messententoonstelling met verkoop bezoeken of genieten van zelfgemaakte lekkernijen, waaronder Kottenbuttern. Overigens komen elk jaar meer dan 2.000 bezoekers naar de Kotten - en niet alleen voor het Kottenfest.  De Balkhauser Kotten is ook een van de meer dan 100 voormalige Solinger Schleifkotten op de Wupper. Het werd herbouwd na een brand in 1830 en opnieuw in 1969. Verschillende slijpers werkten hier nog tot het midden van de jaren tachtig. De Kotten, die nu wordt onderhouden door een raad van toezicht van begunstigers en de stad Solingen, biedt het hele jaar door verschillende evenementen aan, waaronder een wafel- en aardappelbeignetdag, en rondleidingen.